ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Σενάριο διδασκαλίας
Της νηπιαγωγού: Μαλέα Βασιλικής
ΚΑΣΤΟΡΙΑ 23/1/2012
Θεματική ενότητα:
Παιδί και περιβάλλον
Τίτλος : ηλεκτρισμός
Διδακτικά αντικείμενα σεναρίου
Αφορά στη γνωριμία των νηπίων με την ηλεκτρική ενέργεια, τους κινδύνους που επιφυλάσσει η χρήση του, την ανάγκη οικονομίας και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και μια γνωριμία με εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Με βάση τα παραπάνω θα αναπτυχθούν δραστηριότητες που θα στοχεύουν στην ανίχνευση νοητικών παραστάσεων και εναλλακτικών ιδεών για τον ηλεκτρισμό, δραστηριότητες διδασκαλίας γνωστικού αντικειμένου, δραστηριότητα εμπέδωσης, αξιολόγησης και μεταγνωστική δραστηριότητα.
Προηγούμενες γνώσεις
Ø Τα παιδιά θα πρέπει:
να είναι εξοικειωμένα με τη χρήση Η/Υ
να δουλεύουν σε ομάδες και να συνεργάζονται μεταξύ τους
Ø Το εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται σε παιδία νηπιαγωγείου και πρώτης σχολικής ηλικίας.(4-8)
Ø Το συγκεκριμένο σενάριο συμβαδίζει με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ.(2003) για το νηπιαγωγείο, καθώς οι δραστηριότητες είναι οργανωμένες διαθεματικά και συνδυάζουν το παιχνίδι με τη μάθηση.
Ø Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και συνεργάζονται στην επίλυση προβλημάτων
Ø Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να πειραματιστούν και να επιλύσουν πιθανά προβλήματα.
Εμπλεκόμενοι τομείς Δ.Ε.Π.Π.Σ
Γλώσσα: καλλιέργεια προφορικού λόγου, γραφή κανόνων ασφαλείας
Μαθηματικά : ταξινομήσεις, απαρίθμηση
Μελέτη περιβάλλοντος: ανθρωπογενές περιβάλλον-παραγωγή ενέργειας, εργοστάσια, ηλεκτρικές συσκευές
Φυσικό περιβάλλον: καύσιμα, μορφές ενέργειας
Μυθολογία: Αίολος, Ήλιος
Ιστορία: αρχαία Ελλάδα-φιλόσοφοι-Θαλής ο Μιλήσιος
Δημιουργία και έκφραση: δραματοποίηση καταστάσεων που έχουν σχέση με ηλεκτρισμό( γινόμαστε άτομα, κίνδυνοι μέσα στο σπίτι…)
Ζωγραφίζουμε τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας.
Κατασκευή αφίσας για προστασία από ηλεκτρικό ρεύμα
Αναπαραστάσεις που διαθέτουν οι μαθητές
Οι μαθητές, από τις εμπειρίες τους, δημιουργούν τις δικές τους «ιδέες» (αντιλήψεις, conceptions) για το φυσικό κόσμο που δεν είναι απλές παρανοήσεις (misconceptions) που οφείλονται στην κακή πληροφόρηση, αλλά δημιουργούνται από δικά τους ερμηνευτικά σχήματα(νοητικές αναπαραστάσεις) για ο,τι συμβαίνει γύρω τους.
Οι «ιδέες» των παιδιών είναι κυρίως βιωματικές και αναπτύσσονται στην προσπάθειά τους να δώσουν νόημα στον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν, δηλαδή εξαρτώνται από τις εμπειρίες τους, τις τρέχουσες γνώσεις και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν.
Τα παιδιά έχουν κάποιες ιδέες για τον ηλεκτρισμό (Driver R., Guesne E., Tiberghien A., Οι ιδέες των παιδιών στις φυσικές επιστήμες, Αθήνα: εκδ. Έκτυπον Ε.Π.Ε., 1993)
(ο ηλεκτρισμός είναι νερό που τρέχει στα καλώδια, έρχεται από το διάστημα, από τους κεραυνούς…)
Σκοπός
Σκοπός του σεναρίου είναι να μάθουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν ορισµένες πηγές ενέργειας να αντιληφθούν τη χρησιμότητα της ηλεκτρικής ενέργειας στην καθημερινή ζωή και να δείχνουν ενδιαφέρον για τους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας
Διδακτικοί στόχοι
Τα παιδια:
να ανακαλύψουν πού υπάρχει ενέργεια και πως τη βρίσκουμε.
να διαπιστώσουν τη σημασία του ηλεκτρισμού στο σύγχρονο τρόπο ζωής
να βρουν ποιες συσκευές στο σπίτι λειτουργούν με ρεύμα,
να τις ταξινομήσουμε ανάλογα με το είδος ηλεκτρικής πηγής που χρησιμοποιούν
να επισημάνουν κινδύνους από το ηλεκτρικό ρεύμα
να καταγράψουν τι πρέπει να αποφεύγουμε για να προστατέψουμε τη ζωή μας από το ηλεκτρικό ρεύμα καθώς και βασικούς κανόνες ασφάλειας και να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά τους.
να ανακαλύψουν ποτέ γίνεται σπάταλη ενέργειας και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για οικονομία και προστασία του περιβάλλοντος
να δημιουργήσουν μια αφίσα σχετικά με την ασφαλή χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος.
να αρχίσουν να κατανοούν τη σηµασία της παρατήρησης, των «πειραµάτων» και της περιγραφής για τη µελέτη υλικών και φαινοµένων (ηλεκτρισμού)
να εξοικειωθούν µε απλές βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και να έλθουν σε µια πρώτη επαφή µε διάφορες χρήσεις του, ως εποπτικού µέσου διδασκαλίας καθώς και ως εργαλείου ανακάλυψης, δηµιουργίας και έκφρασης στο πλαίσιο των καθηµερινών τους δραστηριοτήτων.
Διδακτικό υλικό
Χαρτιά Α4, μαρκαδόροι,
υπολογιστής και
διδακτικά λογισμικά.
Εκτιμώμενη διάρκεια
Η θέση του σεναρίου στο ημερήσιο πρόγραμμα μπορεί να οριστεί από τις 9:30-10:30 και 11:30-12, όπως προβλέπεται για την ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων. Το σενάριο προβλέπει 20λεπτες δραστηριότητες με ευελιξία αυξομείωσης ανάλογα με το ενδιαφέρον των παιδιών.
Η διάρκεια του θα είναι μία με δύο εβδομάδες.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η Δραστηριότητα ψυχολογικής προετοιμασίας
Για να ξεκινήσει το σενάριο απαραίτητη θεωρείται η προετοιμασία των παιδιών με τη δημιουργία ενός επικοινωνιακού πλαισίου.
Παρακολουθούμε στον Η/Υ την ιστορία του Θαλή στις σελίδες
http://www.eon-uk.com/EnergyExperience/127.htm , http://www.eon-uk.com/EnergyExperience/141.htm . Είναι μια ιστορία για το Θαλή και το σκύλο του που δεν μπορούν να κινηθούν το πρωί γιατί κάτι τους λείπει. Τα παιδιά πρέπει να βρουν γιατί νιώθουν έτσι και τι χρειάζονται αυτοί, αλλά και τα φυτά του κήπου, οι συσκευές, το αυτοκίνητο, το αεροπλάνο, το εργοστάσιο. Ταυτόχρονα τα παιδία μαθαίνουν γιατί χρειαζόμαστε ενέργεια και από πού την παίρνουμε. Το ίδιο βράδυ ο Θαλής κοιμάται και βλέπει ένα όνειρο πως όλη η ενέργεια εξαφανίστηκε. Τα παιδία κάνουν υποθέσεις και απαντούν σε ερωτήσεις για το τι θα συμβεί σ΄αυτή την περίπτωση. Στο τέλος ξυπνά και λέει πως ανακάλυψε πόση ενέργεια χρειαζόμαστε κάθε μέρα.
Με το σύνθημα όλοι χρειαζόμαστε ενέργεια κλείνει η δραστηριότητα αυτή.
2η Δραστηριότητα
Ανίχνευση γνωστικού αντικειμένου
Σκοπός είναι να ανιχνεύσουμε τις αναπαραστάσεις και τις πιότερες γνώσεις των παιδιών για το ηλεκτρικό ρεύμα.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν κάποια στον υπολογιστή και άλλα σε χαρτί τι γνωρίζουν για το ηλεκτρικό ρεύμα.
Αναφερόμαστε στην αρχαία Ελλάδα και στο Θαλή το Μιλήσιο που παρατήρησε ότι ένα κομμάτι ήλεκτρου (κεχριμπάρι) που τρίβεται σε ξηρό ύφασμα έλκει μικρά κομμάτια άχυρου. Εξ ου και η ονομασία "ηλεκτρισμός", δηλαδή το φαινόμενο που παρατηρείται στο ήλεκτρο.
3η Δραστηριότητα
Το σπίτι της ενέργειας
Τα παιδιά ανακαλύπτουν ποιες συσκευές χρησιμοποιούν ενέργεια και τι είδους ενέργεια, σε κάθε δωμάτιο του σπιτιού μέσα από το παιχνίδι στη σελίδα
4η Δραστηριότητα
Βλέπουμε ένα βίντεο για το πώς παραγεται η ηλεκτρική ενέργεια
5η Δραστηριότητα
6η Δραστηριότητα
Εξοικονομώντας ενέργεια
Τα παιδία μαθαίνουν τι πρέπει να κάνουν για να μην σπαταλούμε ενέργεια
7η Δραστηριότητα
Μείνε ασφαλής στην κουζίνα
Τα παιδία πρέπει να ανακαλύψουν 11 επικίνδυνα σημεία στην κουζίνα και να πουν τους κανόνες ασφαλείας
Αφού τελειώσουμε με το παιχνίδι συζητάμε και φτιάχνουμε μια ενημερωτική αφίσα για τους κανόνες ασφαλούς χρήσης του ηλεκτρικού ρεύματος
8η Δραστηριότητα
Από πού προέρχεται η ενέργεια
Μέσα από παιχνίδι και περιήγηση τα παιδία μαθαίνουν από πού προέρχεται η ενέργεια, τις πηγές ενέργειας και πως αυτή φτάνει στο σπίτι μας.
Επίσης μετά το περάς της δραστηριότητας βλέπουμε εικόνες από εργοστάσια παραγωγής ρεύματος που βρίσκουμε στο 
και αναφερόμαστε στα καυσαέρια και στη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Το ερώτημα που δημιουργείται είναι τι πρέπει να κάνουμε για την προστασία του πλανήτη και της υγείας μας. 
Υπάρχει άλλος τρόπος να παράγουμε ρεύμα;
.
9η Δραστηριότητα
Ηλιακή ενέργεια
Βλέπουμε στον υπολογιστή στο YouTube ένα επεισόδιο της παιδικής σειράς Μαστοράκος με θέμα την ηλιακή ενέργεια. Στο επεισόδιο αυτό ο Μαστοράκος θέλει να κρεμάσει μια πινακίδα που λειτουργεί με ρεύμα, μα εκεί ψηλά δε υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα…
10η Δραστηριότητα αξιολόγησης
Τα παιδιά κατά ζευγάρια ζωγραφίζουν στο tuxpaint
τι έμαθαν για το ηλεκτρικό ρεύμα και μετά το παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης.
11η Μεταγνωστική δραστηριότητα
Θα γίνει μια συζήτηση με τα παιδιά για το τι γνώριζαν και τι έμαθαν, τι τους άρεσε περισσότερο, πού δυσκολεύτηκαν.
Προεκτάσεις
Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στα ορυκτά καύσιμα και στην προϊστορική εποχή
Να κατασκευάσουμε με άχρηστα υλικά ηλεκτρικές συσκευές
Να αναφερθούμε στους μαγνήτες
Να καλέσουμε στην τάξη κάποιους ειδικούς που θα μας δείξουν πως λειτουργούν οι πράσινες πηγές ενέργειας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Driver R., Guesne E., Tiberghien A., Οι ιδέες των παιδιών στις φυσικές επιστήμες, Αθήνα: εκδ. Έκτυπον Ε.Π.Ε., 1993.
3. Θάνου-Κουζιώκα Α.,Πειράματα στο νηπιαγωγείο.Θεωρητικό υπόβαθρο και δραστηριότητες,Αθήνα: Καστανιώτη,2001.
