Γνώση Γραμμάτων: Θεωρία

Στα αλφαβητικά συστήματα γραφής, βάση ανάγνωσης αποτελεί η αποκωδικοποίηση των τυπωμένων λέξεων, δηλ. η μετάφραση των τυπωμένων μονάδων σε ηχητικές μονάδες, και αντίστροφα  η γραφή  περιλαμβάνει μετάφραση ηχητικών μονάδων σε έντυπες μονάδες . Στο πιο βασικό επίπεδο, το έργο αυτό απαιτεί τη γνώση των ονομάτων των γραμμάτων. Ένας πρώιμος αναγνώστης που δεν γνωρίζει τα γράμματα του αλφαβήτου δεν μπορεί να ξέρει  ποιος ήχος αντιστοιχεί σε ποιο γράμμα. Η γνώση του αλφαβήτου κατά την είσοδο στο σχολείο είναι ένας από τους ισχυρότερους  προγνωστικούς παράγοντες για  βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη επιτυχία στο  γραμματισμό (Stevenson & Newman, 1986).

            Αυτή, λοιπόν, η δεξιότητα συνδέεται με την κατανόηση ότι τα γράμματα διαφέρουν μεταξύ τους, περιλαμβάνει τη γνώση των ονομάτων και των ήχων τους, και την  αναγνώριση γραμμάτων παντού.

         Τα παιδιά μαθαίνουν για πρώτη φορά το όνομα των γραμμάτων , ίσως μέσω της ακοής βιβλίων της αλφάβητου  ή με το τραγούδι της αλφάβητου και στη συνέχεια μαθαίνουν να ταιριάζουν τα ονόματα με τα τυπωμένα γράμματα. Ως μέρος της διδασκαλίας των ονομάτων των γραμμάτων διδάσκονται αξίες ήχου. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να διαβάσει ένα βιβλίο με την  αλφάβητο στο οποίο τα γράμματα σε συνδυασμό με τις εικόνες των ζώων  περιέχουν τα ονόματά τους. Η γνώση της αλφάβητου είναι απαραίτητη ώστε τα παιδιά να διαχωρίσουν τις ενάρξεις από τα στιχάκια και στη συνέχεια η ευαισθητοποίηση στις ενάρξεις των στίχων  είναι απαραίτητη τόσο για την ανάγνωση λέξεων όσο και για πιο σύνθετα επίπεδα του φωνολογικής επίγνωσης. ( Stahl & Murray,1994).

         Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, επίσης, μαθαίνουν τα γράμματα πρώτα μέσα από την έκθεση τους με το  δικό τους όνομα,  τόσο  στην έντυπη όσο και στην προφορική του μορφή . Αυτή η σχέση μεταξύ της έννοιας του ονόματος κάποιου (σημασιολογία) με  τον τρόπο που εκφέρεται (φωνολογία), και τη γραπτή μορφή του (ορθογραφία) μπορεί να αυξήσει το ενδιαφέρον των παιδιών σε δεξιότητες αλφαβητισμού. Τα παιδιά φαίνεται να έχουν αυξημένο ενδιαφέρον στην έντυπη μορφή του ονόματος  τους, σε σύγκριση με το ενδιαφέρον για άλλες γραμμένες λέξεις. Τα μικρά παιδιά προτιμούν πράγματι τα γράμματα που εμφανίζονται στο όνομά τους περισσότερο από ό, τι άλλα γράμματα, ένα φαινόμενο που ονομάζεται επίδραση των γραμμάτων του ονόματος (name-letter effect). Φαίνεται πως ένα αυξημένο ενδιαφέρον στην  έντυπη μορφή του  ονόματος αποτελεί ένα σημαντικό πλαίσιο για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης των δεξιοτήτων γραφής και ανάγνωσης. Έτσι, το όνομα ενός παιδιού γίνεται ένα όχημα για να μάθουμε  πώς αναπτύσσεται ο αλφαβητισμός σε  κάθε παιδί. 

Πηγές:

Stahl, S. A., & Murray, B. A. (1994). Defining phonological awareness and its relationship to early reading. Journal of Educational Psychology, 86(2), 221-234. doi:10.1037/0022-0663.86.2.221


Stevenson, H. W., & Newman, R. S. (1986). Long-term prediction of achievement and attitudes in mathematics and reading. Child Development, 57(3), 646-659. doi:10.2307/113034